Aile

Çocuklarınızla Konuşurken Dikkat Etmeniz Gereken 10 Söz

Bazı günlük, basit gibi görünen sözler, iyilikten çok zarar verebilir çocuklarınıza. Muhtemelen “Baban eve gelene kadar bekle.” ya da “Keşke ablan / kardeşin gibi olsaydın.” gibi cümleler kurmuyorsunuzdur. Ancak “iyi” sandığınız, “doğru” gibi gözükürken, hem size hem de çocuğunuza zarar verme ihtimali olan belirgin başka cümleler de var.

1-“Harika İş”

“The A to Z Guide to Raising Happy, Confident Kids” (A’dan Z’ye Kendine Güvenen, Mutlu Çocuklar Kılavuzu) isimli kitabın yazarı ve ebeveyn danışmanı olan Jenn Berman şunları söylüyor. Araştırmalara göre çocuk iyi bir iş yaptığında her seferinde, “iyi iş”, “işte böyle” gibi onaylama cümleleri kullanmak, çocukların o iş için motive olmalarından ziyade, onaylanma ihtiyaçlarını artırıyor. Ve onaylanmaya bağımlı hale geliyorlar. Bunun yerine daha spesifik cümleler kullanmak, çocuk üzerinde daha olumlu bir etkiye sahip. Mesela bir takım oyunundan çıkan çocuğa; “oo süperdin” demek yerine, “çok iyi bir asistti” ya da “arkadaşına nasıl yardım ettiğini gördüm” gibi cümleler kullanmak daha motive edici.

2-“Pratik Yaparsan Mükemmel Olursun”

Çocuğunuz yapması gereken işe yeteri kadar zaman ayırırsa, o işte başarılı olacaktır. Bununla birlikte, sürekli olarak daha çok çalışmasını söylemek, çocuk üzerinde baskı oluşturuyor. “101 Ways to Be a Terrific Sports Parent” (Sporcu Çocuk İçin Ebeveynin Yapması Gereken 101 Şey) kitabının yazarı Joel Fish’e göre; çocuğa bu cümleyi söylemek, onun hata yaparsa yeteri kadar çalışmamış olduğunu ifade etmekle aynı şey. Çocuk şöyle düşünüyor: “Denedim, denedim, denedim, olmuyor, demek ki bende bir sorun var. Asla en iyi olamayacağım!” Bunun yerine çocuğunuzu bir konuda iyi olabilmek için sıkı çalışması için teşvik edebilirsiniz, kendisini geliştirdiğini görerek kendisiyle gurur duyması önemli.

3-“Bir Şeyin Yok, İyisin”

Çocuğunuz dizini incittiğinde ve ağlamaya başladığında belki de içgüdüleriniz, -sizi rahatlatmak için- onun iyi olduğunu söyler. Ancak böyle bir durumda çocuğa “bir şeyin yok, iyisin” demek çocuğunuzun daha kötü hissetmesine neden olur. Jenn Berman, “çocuğunuz iyi değil, çünkü ağlıyor” diyor. İşiniz çocuğunuzu ve onun duygularını anlamak olmalı, onları görmezden gelmek değil. Mesela böyle bir durumda, ona sarılın ve ne kadar kötü düştüğünü söyleyin, bir öpücük kondurun ve bir bandaj vb. bir şey isteyip istemediğini sorun. Herkes iyi hissetsin.

4-“Çabuk Ol”

Çocuğunuz kahvaltısını yaparken sallanıyorsa, ayakkabılarını bağlarken (henüz % 100 öğrenememiş olsa da) ve okula geç kalıyorsa -yine… Baby Minds (Bebek Aklı) kitabının yazarlarından biri olan Linda Acredolo, çocuğa acele etmesini söylemenin onu daha da strese sokacağını belirtiyor. Böyle durumlarda, mesela, ikinizin de aynı tarafta olduğunu belirtecek “hadi çabuk olalım” gibi bir cümle kullanabilirsiniz. Ya da işin içine biraz oyun katarak “bakalım kim daha önce giyinecek” gibi mini yarışlar ortaya atabilirsiniz.

5-“Rejimdeyim”

Kilonuza dikkat ediyor olabilirsiniz. Fakat bunu kendinize saklamalısınız. Çocuk, eğer her gün tartıldığınızı ve sürekli olarak “şişman” kelimesini kullandığınızı duyarsa, sağlıksız bir vücut imgesi oluşturabilir kafasında. Nassau Üniversitesi Tıp Merkezi Pediatri ve Epidemiyoloji Profesörü Marc S. Jacobson diyor ki, rejimde olduğunuzu değil de sağlıklı beslendiğinizi, çünkü bunun kendinizi iyi hissettirdiğini söyleyebilirsiniz. Aynı şey spor için de geçerli, “egzersiz yapmam gerek” cümlesi, kulağa bir şikâyet gibi geliyor ve memnuniyetsizlik belirtiyorken “dışarısı çok güzel, yürüyüşe çıkıyorum” gibi bir cümle kurmanız, belki çocuğunuzu da yürüyüşe katılmak için teşvik edebilir.

6-“Ödeyemiyoruz”

Çocuğunuz her yeni çıkan oyuncağı istiyorsa bu kelimeyi kullanmak kolaydır ve haklı gelebilir. Ancak “Kids and Money” (Para ve Çocuklar) kitabının yazarı Jayne Pearl diyor ki; bunu söylerseniz, çocuğunuz sizin hakkınızda mali durumunu kontrol edemeyen bir birey olduğunuz mesajını alıyor. Daha sonra pahalı bir ev satın alırsanız, çocuğun talepleri yine tekrar edecek ve bu ikilem onu kötü etkileyecektir. Çocuğunuza neden istediği bir şeyi satın almadığınızı anlatmanın alternatif yollarını bulun. Mesela “bunu satın almıyoruz çünkü paramızı daha önemli şeylere saklamalıyız” gibi. Eğer ısrar etmeye devam ederse, para yönetimi konusunda biraz sohbet etmeye başlamanın zamanı gelmiş olabilir.

7-“Yabancılarla Konuşma”

Bu, çocukların anlaması zor bir konsepttir. Tanıdık olmayan bir kişi, kendisine iyi davranıyorsa onun bir yabancı olduğunu düşünmeyebilir çocuk. Lake Park’taki Florida Bölge Ofisi, Kayıp ve İstismara Yönelik Çocuklar Ulusal Merkezi direktörü Nancy McBride, “çocuklar bu kuralı yanlış algılayıp, kendilerine yardım etmek isteyen polis memuru veya itfaiyecilere karşı da direnebilir” diyor. “Yabancılarla konuşma” demek yerine bu durumu daha açıklayıcı bir şekilde ifade etmek daha doğru. “Tanımadığın bir adam sana gelip şeker verirse ya da evine arabasıyla bırakmak isterse, ne yaparsın?” diye sorarak, ona ne yapması gerektiğini anlatmanız daha iyi bir yöntem. Çocuk kaçırma vakalarının pek çoğu, çocuğun zaten tanıdığı kişiler tarafından oluyor. MacBride’ın tavsiyesi çocuklara şunu söylemek: “Eğer birisi seni üzerse, korkutursa ya da kafanı karıştırırsa, şaşırtırsa ya da mahcup hissettirirse bunu bana söylemelisin.”

8-“Dikkatli Ol”

Çocuğunuz bir parkta eğlenirken ve oyun oynarken, sürekli olarak bunu söylerseniz düşme ihtimali artar. “Baby Knows Best” (Bebekler En İyisini Bilir) kitabının yazarı Deborah Carlisle Solomon, “Sözleriniz, çocuğunuzun dikkatini dağıtır, oyuna odaklanmasını engeller ve onu rahatsız eder” diyor. Eğer çocuğunuz oyun oynarken, endişe duyuyorsanız, onu sessiz ve sakince izleyin, bu sırada ona yakın durarak tehlike anında müdahale edebilirsiniz.

9-“Yemek Bitmeden Tatlı Yok”

Bu ifade, çocuğun algısını sizin istediğiniz şekilde yönlendirmeyebilir. Tatlının değeri artar ve ana yemeğin değeri azalır. Yeni Denge Obezite Vakfının direktörü ve aynı zamanda ebeveyn danışmanı olan David Ludwig, bu cümle, “yemeğin tadını ve değerini azaltıyor, bu şekilde çocuk yemekten hiçbir zevk almıyor” diyor. “Önce yemek yiyoruz daha sonra ise tatlı var.” gibi ince bir şekilde ifadeyi değiştirerek, çocuğunuz üzerinde daha olumlu bir etki bırakabilirsiniz.

10-“İzin Ver Yardımcı Olayım”

Çocuğunuz bir puzzle’la uğraşırken ya da bulmaca çözerken ona yardım etmek istemeniz doğal bir dürtüdür. Fakat yapmayın. “Raising a Thinking Child” (Düşünen Bir Çocuk Yaratmak) kitabının yazarı, Philadelphia, Drexel Üniversitesi psikoloji profesörü olan Myrna Shure şunu tavsiye ediyor. Çocuğunuz bir problem çözerken ona yol gösterici sorular sorun. “Büyük parçayı ya da küçük parçayı aşağıya koymayı mı düşünüyorsun? Neden böyle düşünüyorsun? Hadi bir de farklı bir şekilde dene” gibi.

Click to comment

Leave a Reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Çıkışta Olanlar

To Top