Eğlence

Kadın Mucitlerin Bilim Dünyasına Katkıları, Hayat Kolaylaştıran Buluşları

8-14 Mart Bilim Ve Teknoloji Haftası olarak kutlanıyor. Bilim ve Teknoloji Haftasının kutlanmasındaki amaç ise, Türkiye’de bilgi toplumu yaratmak. Öğrencilerin bilime, bilimsel düşünceye, gelişen teknolojilere ilgilerini çekmek, bilhassa bilgi, beceri ve üretim yeteneklerinin gelişmesine aktif eğitim ve öğretim yöntemiyle katkıda bulunmaktır.

Bilim ve teknolojiyi kullanarak, yaşamı tüm insanlık için daha kolay hale getiren birkaç kadından ve icatlarından söz etmek istiyoruz bu vesileyle. Mesela çoğunlukla erkeklerin kullandığı arabalarda bulunan cam sileceklerini icat eden kişinin bir kadın olacağı hiç aklınıza gelir miydi? Ya da kurşun geçirmez yeleklerin yapımında kullanan materyali bulan kişinin bir kadın olduğunu tahmin eder miydiniz? Elbette neden olmasın! İşte müthiş buluşlarıyla hayatlarımızı kolaylaştıran kadınlar.

Josephine Cochrane: Bulaşık makinesi

Evde çalışan hizmetçisi, Josephine’in değerli porselenlerini yıkarken kırınca; Josephine sinirlenip bulaşık makinesini icat etmeye karar vermiş. İcat ettiği ilk makine, basınçlı suyu makinede bulunan bulaşıkların üzerine fışkırtacak şekilde tasarlanmış. Cochrane makinenin patentini 1886’da almış.

Bu dönemde evlerin çoğunda makinenin çalışması için gerekli olan sıcak su sistemleri bulunmadığı için, Cochrane fikrini otellere ve restoranlara satmış. Sonrasında ise kadının çalışma hayatına girmesi ile birlikte bulaşık makinesi evlerdeki yerini almış.

Virginia Apgar: Yeni doğmuş bebeğin sağlığını ölçüyor

Anestesi uzmanı Dr. Virginia Apgar tarafından geliştirilen ve yeni doğan bebeğin sağlıklı olma halini gösteren tespitler doğum sonrası, 1. ve 5. dakikada 2 kez yapılır. Doğumhane ya da ameliyathaneye alınan anne, bebeğine kavuşmanın heyecanını yaşarken ebe ya da doktorlar bebek doğar doğmaz onun kalp atışlarına, rengine, solunumuna, hareketlerine ve uyarılara karşı verdiği tepkilere bakarlar ve saydığımız maddelere 0-2 arasında değerler vererek 10 üzerinden bir değerlendirme yaparlar. İşte bu değerlendirmede çıkan sonuç Apgar Skoru olarak adlandırılır.

Mary Anderson: Otomobil sileceği

Mary Anderson araba sürerken yağan yoğun yağmurun sürücülere çok zorluk çıkardığını fark etti. Sürücüler kafalarını camdan çıkarmak zorunda kalıyorlardı. Bunun üzerine bir tasarımcıyla çalışan Anderson araba sileceklerini patentini 1903 yılında aldı.

Lillian Moller Gilbreth: Pedallı çöp kutusu

Lillian Moller Gilbreth, ilk kadın endüstri mühendislerinden biridir. Pedallı çöp kutusunun yanında, buzdolabı kapağına yerleştirilen rafların ve mikserin de mucididir.

Morion Donovan: Kullan at bebek bezi

İşte tüm annelerin hayatını kurtaran bir ürün. İlk olarak su geçirmeyen ve sızdırmayan çocuk bezi geliştiren Morion Donovan, 1961 yılında ilk defa tek kullanımlık bebek bezini buldu.

Margaret Knight: Kese kağıdı yapan makine

Kese kâğıdından önce aynı işlevi gören şey zarf şeklindeymiş ve dibi kese kâğıdınınki gibi geniş değilmiş. Böyle bir şeyin içine 3 boyutlu olan ürünleri sokmak oldukça zor olsa gerek ki Knight, kese kâğıdı için gerekli olan kağıt parçalarını kesmek, katlamak ve yapıştırmak görevini üstlenecek olan bir makine icat etmiş.

Margaret Knight icat ettiği bu ürünün patentini 1871 yılında almış fakat bu fikre karşı çıkan bir erkek patenti almasına “bir kadının icat yapmasının mümkün olmadığı” gerekçesiyle itirazda bulunmuş. Sonrasında Knight, çizimlerini kanıt olarak göstererek patentin tamamen kendisine ait olmasını sağlamış.

Knigh ayrıca kese kâğıdından başka yaratmış olduğu 26 ürünün patentine sahip.

Patricia Bath: Lazerle Katarakt Ameliyatı

Günümüzde oldukça yaygın bir şekilde uygulanan katarakt ameliyatını lazer tekniğiyle yapan ilk kişi de bir kadın. Patricia Bath, lazer kullanılarak katarakt ameliyatının çok daha kolay ve başarılı bir şekilde yapılmasını sağladı.

Tabitha Babbitt: Yuvarlak testere

1800’lerin başında testereyle herhangi bir şey kesebilmek için 2 kişiye ihtiyaç duyuluyordu. 2 kişi düz bir testerenin iki ucundan tutarak itmek ve çekmek suretiyle kesim yapmak zorundaydı. Fakat Babbit sayesinde bu süreç çok daha basit hale geldi.

Babbit’in testeresi yuvarlaktı, bu nedenle tek kişi kesim işlemini kolayca gerçekleştirebiliyordu.

Massachusetts Shaker topluluğunun bir üyesi olarak mobilya yapımında kullanılan birçok alette de Babbitt’in imzası bulunuyor; fakat Babbitt, bu buluşları için patent alma gereği duymamış.

Hedy Lamarr: Gizli iletişim sistemleri

1941 yılında patenti alınmış olan “Gizli İletişim Sistemleri”, radyo dalgalarıyla gönderilen gizli mesajları koruyan bir kodla dalgaları manipüle etmek için tasarlanmış.

Lamarr Avusturya’da büyümüş. 2. Dünya Savaşı sırasında Nazi sempatizanı olan ve Hitler’in ordusunun bir üyesi olan milyoner bir adamla evlenmiş. Evliliği süresince kocasının katıldığı iş toplantıları sayesinde gelişmiş silahlar hakkında kendisini geliştirmiş.

Nazilerin ve kocasının fikirlerine karşı olan Lamarr önce Londra’ya, sonrasında ise ABD’ye kaçmış. Anthiel’le icat ettiği bu araç, 2.Dünya Savaşı sırasında Nazilere karşı kullanılmak üzere tasarlanmış fakat yaygın olarak kullanımı icat edildikten 20 yıl sonra başlamış.

Grace Hopper: BM-Harvard Mark 1 (Bilgisayarların anası)

Amiral Dr. Grace Murray Hopper “bilgisayarların anası” olarak bilinir. 2. Dünya Savaşı’ndan sonra Hopper Harvard’ta çalışmaya başlamış ve burada IBM-Harvard Mark 1 isimli ilk zengin donanımlı bilgisayarı geliştirmek üzerine çalışmış.

Dr. Hopper ayrıca, yazıyı bilgisayar diline çeviren “compiler” donanımının da yaratıcısı. Bilgisayar problemleri için söylenen “bug” sözcüğü ve COBOL isimli kullanıcı dostu ticari bilgisayar yazılımında da Hooper’ın imzası bulunuyor.

Kadın bir buluşçu olarak sayısız ödülü var. Öldükten sonra da ödül almayı durdurmamış, 30 üniversiteden onur ödülü almıştır.

Mary Phelps Jacob: Modern sutyen

Sadece kadınların giydiği bir aksesuar olan sutyenin yine bir kadın tarafından icat edilmesi belki biraz anlaşılabilir. Ama aslına bakarsanız hâlâ -maalesef- modaya yön verenlerin çoğu erkek. Mary Phelps Jacob 1914 yılında, göğüsleri destekleyen, iki ayrı kuptan oluşan ve omuzdan askılı olarak tasarladığı sutyeni üretip patentini almış. Daha önce de buna benzer fikirler üretilmiş ancak iki ayrı kup ile göğüsleri destekleme fikri Jacob’a ait.

Modern sutyenden önce göğüsleri desteklemek amacıyla tasarlanmış olan çamaşırlar oldukça rahatsız ediciymiş. Sert malzemeler kullanılarak yapılan bu destekler kullananın şeklini almak yerine, kullanıcıyı kendi şekline sokan bir yapıda. Jacob’ın dizaynının bu ürünlerden en büyük farkı yumuşak ve hafif, yani kullananın anatomisine uygun oluşu.

Modern sutyen, 2. Dünya Savaşı sırasında ABD’nin metal tüketimini azaltmak için metal malzeme kullanılarak yapılan göğüs desteklerini yasaklaması sonucu popüler hale gelmiş. Bu dönemde Jacobs patentini “Warner Brothers Korse Şirketi”ne satmış.

Stephanie Kwolek: Kurşun Geçirmez yelek

Bu mecazi değil gerçek anlamıyla da hayat kurtaran bir icat! Stephanie Kwolek, Kevlar denen sert ve dayanıklı, günümüzde kurşungeçirmez yeleklerin yapımında kullanılan materyalin mucidi.  DuPont’ta yıllarca bu materyalin icadı için çalışmış ve 1963’te malzemenin yapısını oluşturan molekül dizilimini üretmiş.

Bulduğu dizilimle oluşturulan materyal diğer maddelerden sert oluşuyla ayrılıyor. Bu madde ayrıca asma köprülerin halatlarında, kasklarda, kayak malzemelerinde ve kamp malzemelerinde de kullanılıyor.

Bette Nesmith Graham: Daksil

İşte hayat kurtaran bir buluş daha… Graham’ın aklına daksili üretme fikri, ressamların tablolarındaki hataları düzeltmek için yaptıkları işlemden geliyor.  İlk daksilini evdeki blendırında malzemeleri karıştırmak suretiyele; iş yerindeki belgelerde düzeltme yapma amaçlı üretiyor.

Birçok denemeden sonra, ürününün deneme versiyonlarını yaymak için çok zaman harcadığı gerekçesiyle iş yerinden kovuluyor ve 1958 yılında ürününün patentini alıyor.

Dr. Maria Telkes: Ev güneş enerjisi sistemi

İlk ev güneş enerji sistemlerinin yaratıcısı olan biyofizikçi Telkes Macaristan doğumlu; daha sonra ise 1925 yılında Amerika’ya taşınıyor.

Telkes Amerika’ya “Westinghouse Elektirk”te ARGE departmanında mühendis olarak geliyor ve yenilenebilir enerji konusunda çalışmalarına başlıyor. Sonrasında ise güneş enerjisiyle çalışan sistemler üzerine uzmanlaşıyor.

Sarah E. Goode: Katlanabilir yatak

Goode 1885 yılında, katlanabilir yatak buluşuyla, Amerika’nın ilk patent alan siyahi kadını olma özelliği taşıyor. Yatak kullanılmadığında kaldırılabilme ve gizlenme özelliğine sahip. Yatak kullanıldığında ise, yatağı saklayan kabin, kitaplık ya da başka amaçlarla kullanılabiliyor.

Goode’nin tasarımı günümüzde de kullanılıyor ve birçok değişik model ve renk seçeneğine sahip.

Dr. Ellen Ochoa: Optik analiz sistemleri

Ellen Ochoa ilk Latin Amerika kökenli astronot olma unvanını üzerinde bulunduruyor. Ayrıca NASA’da bilim adamı olarak çalışıyor. 1987’de patentini aldığı icadı, karmaşık birçok parçanın kalite kontrolünün yapılması sırasında kullanılıyor.

Ochoa daha sonra robot parçalarının kalite kontrolünde kullanılan optik analiz sistemleri adlı buluşunu geliştiriyor. En sonuncusu 1990 yılında olmak üzere 3 adet patenti bulunuyor.

 

Click to comment

Leave a Reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Çıkışta Olanlar

To Top