Yeni bebek sahibi olan anne ve babaların en büyük derdidir gece uyanmaları… Bu zaten beklenen bir durum ancak bazen bebeklerin uyku düzenine alışma süresi o kadar uzuyor ki ebeveynleri ciddi depresyonlara sokabiliyor.
Aslında neredeyse günün 20 saati uyuyan bebeğin sorunu gece ve gündüz arasındaki farkı bilmemesi ve asla belirli bir saat düzeniyle uyumaması… Gece biraz daha karanlık ve sessiz olarak bebeğin uyuması sağlanmaya çalışılmalı genel olarak. Ebeveyn için en iyi yollardan biri de bebek uyuduğunda uyumak olabilir. Ancak yetişkinler için istediği an uykuya dalmak pek kolay olmuyor işte…
Gece uyanmak, çok erken uyanmak, uykuya dalmada zorlanmak… Bu gibi uyku sorunları, küçük çocukların %20 ila 30’unda görülüyor.
Pek çok araştırma bebeklerin sorunlu uyku düzeninin, bebekler üzerindeki olumsuz etkilerine yoğunlaşmıştır. Oysa çocukların uyku problemlerinin ebeveynler üzerinde de fazlasıyla olumsuz etkisi olduğu saptanıyor.
Çoğunlukla annelerin emzirme dönemindeki depresyonları, bebekler uyku düzenine geçtikten sonra azalıyor.
Yani bebeğin uyku sorunu anneleri açıkça etkiliyor ve depresyona sürükleyebiliyor. Bebeklerin uyku yönetimi, uyumamalarına karşı duydukları öfke ve birtakım şüpheli düşünceler annelerin temel sorununu oluşturuyor.
Ebeveynlerin, çocukların uyku düzensizliğinden dolayı yorgun, bitkin ve uykusuz kalmaları bir sorunken bir başka depresyon sebebi de aslında bebekleri için duydukları endişe ve eksiklik hissiyatından kaynaklanıyor. Kendisini yetersiz ve beceriksiz hisseden anne ya da baba sorumluluklarını yerine getiremediği düşüncesiyle daha da kötü hissediyor ve stres yaşıyor.
Bebeğine yardım edemediğini düşünen anne kendini “kötü bir anne” olarak görme eğilimine yöneliyor.
Kanada’da yapılan bir araştırmada depresyon teşhisi konmamış ebeveynler kullanıldı. Annelerin yaklaşık yarısı, babaların üçte birinde yüksek depresif belirtiler gözlendi. Değişim yaşanan ve müdahale edilen annelerde depresif belirtiler %18’e, babalarda ise %15’e düştü.
Ebeveynler depresyonu nasıl önleyebilir veya azaltabilir?
Ebeveynler bebeklerinin uyku sorunu ile ilgili beklentilerini ve düşüncelerini tartışabilmelidir. Ayrıca eğer bir problem olduğunu düşünüyorlarsa bunları paylaşmak ve destekleyici bir fırsat bulmak için çabalamaktan kaçınmamalıdır.
Artık 6 aydan büyük bebekler gece uyandırılıp beslenmemeli. 6 aydan büyük bir bebek eğer gün boyunca sağlıklı bir şekilde besleniyorsa ve herhangi bir sağlık sorunu yoksa, gece beslenmesine gerek yoktur.
Bebeğe kendi kendine uyumayı öğretmek, onları obeziteden ve çeşitli psikolojik bozukluklardan da kurtarmak demek. Ayrıca ebeveynler de bu sayede yorgunluk, uykusuzluk ve huzursuzluklarını azaltıyor.
Ebeveyn depresyonunu önlemenin en iyi yolu, bebeklere mümkün olduğunca çabuk bir uyku düzeni yerleştirmeleridir, aksi halde “büyüdükçe kendiliğinden oluşur” diye beklemek pek de doğru değil.
Aile ve arkadaş yardımı
Bir eş ile yaşayan ebeveynler arasında muhakkak bir dönüşüm ve iş birliği olmalıdır. Eşler sırayla bebeğin uykusuyla ilgilenmelidir. Ayrıca ebeveynlerin daha çok dinlenebilmesi için diğer aile üyeleri ve arkadaşlarından yardım etmelerini istemeleri de depresyon riskini azaltacaktır.
Anne ve babaların gün boyu ve hafta sonları çocuklarla sevgi dolu, kaliteli zaman geçirmeleri ise gece boyunca çocuklarını ihmal ettikleri düşüncesinden onları uzaklaştıracaktır.
Profesör Wendy Hall, British Columbia Üniversitesi UBC Hemşirelik Programları Direktörü
The Conversation