Pozitif disiplinde ceza yok, ceza halısı yok, ödül yok!
Kısacası pozitif disiplinde geleneksel olarak bildiğimiz ödül ceza sistemi yok. Mesela Time out yok onun yerine pozitif time out var; çünkü time out Bağlantı hissini kesip atıyor. Onun yerine pozitif disiplin pozitif timeout dediğimiz Problem çıkmadan önce kendini rahat hissedeceği bir yer ayarlamak yöntemini önerir. Kısacası onlara kendilerini iyi hissettirecek bir soluklanma zamanı geliştirmek. Bu soluklanma zamanını karşılıklı geliştirebilirsiniz, çocuklar genelde bu durumlarda odalarını ya da yataklarını tercih ederler. Kendisini rahat hissedeceği bir alan yaratmaya çalışabiliriz ve problem çıkmadan veya çıkmaya başladığını hissettiğiniz anda gel seninle istersen biraz odanda dinlenelim veya oturalım sen biraz oturarak müzik dinlemek ister misin gibi bir yaklaşımda bulunabiliriz. Limit koyabiliyor musunuz? Hayır diyebilme beceriniz var mı?
Eşitlik ve adaleti birbirine karıştırıyoruz. Ama biz kardeşlere adil değil de eşit davranmaya çalışıyoruz! Bir hediye alınca aynısını alıyoruz, kitap okuyoruz ama biri severken diğeri sevmiyor. Biri dokunulmaktan hoşlanıyor ona çok dokunuyoruz ama diğerine de aynı şeyi yapıp rahatsız edebiliyoruz. Birazcık çocukları ayrı ayrı bireyler olarak görüp kişisel özelliklerine göre hareket etmek gerekir. Mızıldanma 3-4 yaş arası bir dönem. Zamanla cevaplarınız daha kabul edilebilir bir hal alacaktır.
Peki, her şeyine ‘’ok’’ demek limitsizlik gibi bir çeşit suçluluk duygusundan kaynaklanıyor olabilir mi? Çocukların taleplerine sürekli hayır demekte doğru değil, evet demekte doğru sayılmaz. Bunun yerine, davranışlarını geliştirmek için onları gerçekten dinlemeniz gerektiğini söylüyor. Örneğin bilgisayar oynamak isteyen çocuğunuzu reddetmek yerine, karşılığında iki saat ders çalışmasını önermek hem sizin için hem de çocuğunuz için ideal bir uzlaşma yöntemi olabilir. Unutmayın, hayır derken beden dilimiz evet diyor olabilir! Gülmeden, yetişkinlerle iletişim kurar gibi net bir ifade ile ne istiyorsak onu dile getirmeliyiz.
Sınırsız çocuk nasıl bir çocuk olur?
Çocuklar; sınırsız olmak ister fakat bu ortamlarda regule olamazlar. Kurallar olmasaydı kaos ortamı oluşurdu, sınırsız evlerde yada ortamlarda regule olamazlar. Sınır koymadığınız noktada kendine zarar vermeye kadar gidebilir. ‘’Kendi yolunu bir şekilde bulur’’ anlayışı çocuğun kendi kendini regule edilebilme yeteneğini geliştirmesine zarar verir.
Çocuklara sınır koymamak, kendisine zarar vermekte bir çeşit istismar diyor Pınar Mermer. İstismar: Fiziksel istismar, cinsel istismar (cinsel obje), duygusal istismar (aşağılamak).
Sınırları bilmek, insanın kendisini buna hazırlayabilmesi için çok önemlidir. Çocuklar rutinleri severler çünkü başlarına ne geleceğini bilirler. Dişler fırçalanacak, pijama giyilecek ve yatağa girilip masal dinlenip uyunacak. Küçük Şeyler ama ‘’bundan sonra bu gelecek’’ hissi çocuklara iyi geliyor. Rutin tabloları oluşturmak çocuklara iyi geliyor.
Okuma yazma bilen çocuklar için kendilerinin hazırladığı yatmadan önce neler yapılır listesi buna bir örnektir. Beraber hazırlıyorsunuz ama limitler içinde mesela yatmadan önce kitap okuyabiliriz demek. Çocuklara sorularla alternatifler oluşturmak gerekir. Özellikle 2-3 yaşında ki çocuklara mavi pijama mı giymek istersin? Yoksa kırmızı pijama mı? Demek bile rutini değiştiren etkenlerdir.
Önemli olan çocuğun niyetini anlamak; önemli olan mavi değil kırmızı pijama da değil, o gitsin bu gelsin dediği anlarda bunu yaptıran rutin hissi değiştirmektir, buna motivasyon nedir. Eğer çocuk problem çıkarıyorsa demek ki burada bir ihtiyaç var! Demek ki çocuk yaramaz ya da şımarık değil aslında sizinle vakit geçirmek istiyor belli ki, dolayısıyla Pozitif Disiplin der ki çocuğu gözlemle. Gözlemlemek çok önemlidir. İhtiyacını anla, probleme çözüm getir ve böylece karşılıklı bir noktaya gelinebilsin.
Bazı şeyleri önceden belirleyip, sakin zamanlarda söylemek gerekiyor. Bundan sonra böyle yapılmayacak dediğimiz zaman beynin ilk verdiği uyarı ‘’peki o yapılmayacaksa ne yapılacak?’’ oluyor. Onun yerine ne yapılması gerekiyor onu söylemek lazım.
Size sürekli pembe fili düşünme desem ilk düşüneceğiniz şey pembe fil olacaktır. O yüzden pembe fili düşünme demek yerine mor fili düşün demek bir pozitif disiplin örneğidir.
Pınar Hanım’ın köşe yazılarına buradan ulaşabilirsiniz.
Pınar Mermer İletişim
Twitter: https://twitter.com/pinarmermer
İnstagram: http://instagram.com/pinarmermer
Web: www.pinarmermer.com
Email: [email protected]
#pozitifdisiplin
#dogalebeveynlik
Fotoğraf: http://www.wisie.com alıntıdır
