Cinsellik, ülkemizde çocuklarla ebeveynler arasında konuşulması en zor konu dersek pek de yanlış bir şey demiş olmayız. Pek çok ailede adeta bir tabu olarak kabul edilen bir konu cinsellik. Çocuklar okulda da bu konuda yeterli eğitim ve öğretimi almadıkları için ancak kulaktan dolma bilgilerle bir şeyler biliyorlar. Ya da günümüzde teknolojinin gelişmesi ile birlikte internetten öğrendikleri ile yetişkinlik dönemlerine geliyorlar.
Evrim Ağacı sitesinde, bu konu hakkında yazılmış birçok farklı kaynaktan topladığı bilgileri derin bir incelemede yayınlayan Çağrı Mert Bakırcı yazısında: “Önce kendinizi cinselliğe alıştırın!” diyor. İkinci ana tavsiye ise: “Bilimle iç içe olun ve ailenizde bilim kültürünü yerleştirin!”
–Ebeveynler olarak kendinizi cinsellik konusuna ve bu konulardan bahsetmeye ne kadar erken alıştırırsanız, çocuklarınızın ileride hayat görüşünü ve davranış kalıplarını etkileyebilecek kadar önemli olan cinsellikle ilgili sorularını olumlu ve faydalı şekilde yanıtlamanız, dolayısıyla onları doğru bir cinsellik algısına sahip şekilde yetiştirmeniz o kadar kolay olur.
BEBEKTEN SONRA DAHA İYİ BİR CİNSELLİK İÇİN 6 YOL
–Bilimle iç içe olmak sadece cinsellik gibi bilimsel gerçekler ile doğrudan ilişkili konuların temellerini izah etmenizi kolaylaştırmakla kalmaz; aynı zamanda bu tip konularda konuşmak konusunda kendinize ve ailenize güven duymanızı sağlar. Cinsellik gibi bir konu, bu yazıda da göreceğiniz gibi biyoloji, psikoloji, pediyatri, sosyoloji gibi çok sayıda bilim dalının bir arada çalıştığı bir konudur. Bu alanlardaki çalışmalardan en azından popüler düzeyde haberdar olmak, konulara ve evladınıza nasıl daha sağlıklı yaklaşabileceğinizi doğrudan etkileyecektir. Tabii bilimle iç içe olmanın diğer sayısız faydasından bahsetmeye gerek bile yok.
“Seksten bahsetmek, cinsel birleşmeden pornografik bir içerik olarak bahsetmeyi gerektirmez. Sıradan biyolojik bir olay olarak yaklaşmak, anlatımı ve iletişimi kolaylaştıracaktır. Bu anlatımı yaparken, seks yapan kişilerin birbirini çok seven, birbirine sıkı sıkıya bağlanan, sevgi duygusunun çok güçlü olduğu kişiler arasında olduğundan bahsedin. Çocuğunuzun seksi sevginin bir ürünü olarak görmesini sağlamaya çalışın” diyor Çağrı Mert Bakırcı.
İncelemede her yaş grubundaki çocukla cinsellik hakkında nasıl konuşabileceğimize dair detaylı ipuçları yer alıyor. Toplumumuzda yaşayan her ebeveyn için önemli bir kılavuz olduğunu söyleyebiliriz.
0-3 Yaş Arası: Vücudu Keşfetme ve Terimleri Öğrenme
-Ufaklıklar, daha doğumdan kısa bir süre sonra vücutlarını ve uzuvlarını keşfetmeye başlarlar. Yaşları birazcık ilerlediğinde, toplumsal cinsiyet (İng: “gender”) kavramından haberdar olmaya ve erkekler ile dişiler (kızlar, kadınlar) arasındaki farkları merak etmeye başlarlar. Yalın ama bir o kadar da ciddi bir tutum takının ve cinsel konulara olumlu yaklaşın. Yani cinsel organlar gibi konularda çocuğunuzda bir gelişme yaşandığında korkmayın, telaşlanmayın, olumsuz olasılıklara kilitlenip kalmayın.
EVLİLİKTE CİNSEL HAYATI CANLI TUTMAK İÇİN 7 YOL
-Dahası, erkek çocukların daha bu yaşlarda bile sık sık erekte olması (penislerinin sertleşmesi) normaldir! Penis sertleşmesi, genellikle ergenlik ile ilişkilendirilse de her yaştan bebek ve çocuk da erekte olabilmektedir.
-Eğer çocuğunuz cinsel organlarıyla etkileşiyorsa, normal davranmaya çalışın. Asla gülmeyin, tuhaf suratlar yapmayın veya çocuğunuza sinirlenmeyin.
-Çocuklarınızın ev ortamında cinsel organlarını örtmeden dolaşmasına izin verin. Özellikle de küçük çocuklar çıplak dolaşmaya bayılırlar. Ancak onlara net bir şekilde hangi bölgelerinin “özel” olduğunu da öğretin.
4-5 Yaş Arası: “Doktorculuk Oynamak” ve Bebeklerin Nereden Geldiğini Merak Etmek
-Okul öncesi çağda çocuklar toplumsal cinsiyet konusunda giderek gelişirler. Özellikle de toplumda karşılaştıkları zıt cinsiyetin neden farklı göründüğünü, giyindiğini davrandığını sorgulamaya başlarlar. Daha önemlisi, cinsellikle ilgili ilk önemli sorularını sormaya bu yaşlarda başlarlar. Bu sorular genellikle çok temel düzeydedir: Bebekler nereden geldi? Annenin karnından bir bebek nasıl çıkıyor? Bu ve bunun gibi sorular… Peki bunlarla nasıl başa çıkmalı?
-Okul öncesi çağdaki çocuklarınızın cinsel organlarıyla ilgilenmesine kafayı takmanıza gerek yok. APD’nin bildirdiğine göre 4-5 yaşındaki çocuklar kendi cinsel organlarına dokunabilirler ve “bu, yetişkinlerin yaptığı gibi cinsel dokunuşlar değildir, sağlıklı bir ilginin göstergesidir”.
ÇOCUKLARIN, CİNSEL İSTİSMARA KARŞI KENDİLERİNİ NASIL KORUYABİLECEKLERİNİ ANLATAN BİR VİDEO
-Çocuklar doğuştan meraklıdırlar – bu merak, bu yaşlarda özellikle kendi vücutlarına ve diğerlerinin vücutlarına yöneliktir. Sınırları aşmadıklarından emin olarak, oynamalarına ve keşfetmelerine izin verin.
-Eğer çocuğunuz, çizdiği resimlerde cinsel ilişki, büyük bir bireyin küçük bir bireyi uygunsuz şekilde ekliyor gibi gözüktüğü, taciz veya oral seks gibi içerikler çiziyorsa veya genel olarak yaşına göre uygunsuz davranışlar sergiliyorsa, bunlar cinsel tacizin bir göstergesi olabilir. Bu tip uyarı sinyallerine dikkat edin.
6-7 Yaş Arası: İpuçlarını Toplamak ve Sınırları Belirlemek
-İlkokulun erken evrelerindeki çocuğunuz, bu çağlarda artık her şeyle ilgili ipuçları toplamaya başlar: Bir erkek ile dişinin tam olarak ne tip vücut farklılıkları olduğunu, bebeklerin tam olarak nasıl yapıldığını, yetişkinler arasındaki cinselliğin tam olarak nasıl çalıştığını öğrenmeye çalışırlar. Ayrıca kendi vücutlarıyla ilgili sınırları belirlemeye başlarlar. Bu evredeki bir çocuğa giderek daha dürüst ama eşit derecede profesyonel yaklaşmak en sağlıklı tavır olacaktır.
-Çocuğunuzun sorularını basit ve dürüst bir şekilde yanıtlamaya devam edin. Yine, aşırı detaya girmemeye çalışın. Bu yaşlara yönelik olarak hazırlanmış, insan vücudunun diğer özellikleriyle birlikte üreme sistemini anlatan çocuk kitapları bulmanız mümkündür. Bu tip kitaplar sayesinde, dişi ve erkek vücudu arasındaki farkları öğrenmeleri de mümkün olacaktır.
-Çocuğunuzu bu evrede cinsel tacizden koruyacak şekilde yetiştirmeniz çok önemli. Özellikle de muhtemelen ataerkil (erkek egemen) bir topluma doğacak kız çocuklarının vücutlarıyla ilgili sınırları belirleyebilmelerini sağlayın. Eğer ki çocuğunuz gıdıklanmaktan ya da çıplak dolaşmaktan hoşlanmıyorsa, kuralları kendisinin koymasına ve söz konusu çocuğunuzun vücuduyla ilgili bir mesele ise, kızınız “hayır” dedi mi olayın bitmesine izin verin.
-Çocuğunuz büyüdükçe özel vücut parçalarıyla ilgili daha “tutucu” hale gelmesi normaldir. İşte bu noktada, vücutlarıyla ilgili hiçbir şeyin “utandırıcı” olmadığını öğretmeye çalışın.
-Çocuklarınızla romantik ilişkilerin güzelliğinden bahsetmeye bu çağlarda başlayabilirsiniz. Aşkın ne kadar özel bir duygu olduğundan, insanların şempanzeler ve diğer memeliler gibi birçok yakın kuzeni olan tür ve hayvandan çok daha güçlü sevgi bağlarına sahip olduğundan bahsedebilirsiniz.
8-12 Yaş Arası: Ergenliğe Hazırlık ve Seks Hakkında Düşünceler
-Bu yaşlar, ergenliğe giden yolun en önemli evreleri olduğu için, çocuğunuz “fırtına öncesi sessizlik” evresine girecektir. Çocuğunuz cinsellikle ilgili sorular konusunda daha utangaç ve sessiz olabilir. Buna karşılık, daha önceden utangaç ve çekingen oldukları bazı diğer konularda birdenbire daha korkusuz ve açık olmaya başlayabilirler. Her ne olursa olsun, bilin ki çocuğunuzun vücudundaki “dişliler dönmeye başlamıştır” ve sizin açıklığınız ve dürüstlüğünüz bundan sonra çok daha önemli olacak!
-Çocuğunuzun cinsellik konusundaki liderliğini takip edin ve seks ile ilgili sorularına cevaplar verin. Uzmanların belirttiğine göre, birçok çocuk 8-9 yaşına geldiğinde, seksin mekanik detaylarını çoktan biliyor olacaktır.
-Çocuğunuzu ergenliğe hazırlayın. Bunu öğretmenlerine bırakmayın. Birçok öğretmenin bu konudaki bilgisi çok kısıtlı olabilir veya bildiklerini çocuklarınıza çok geç aktarabilirler.
-Ergenlikten bahsederken, cinsel ilişkilerin bazı temel bilgilerinden söz açmanız gerekebilir. Ancak çocuğunuzun spesifik soruları yoksa, çok derin meselelere girmeyi 10’lu yaşların başlarına bırakmanızı tavsiye ederiz. Ancak eğer ki çocuğunuz, seksin mekanikleriyle ilgili sorular soruyorsa, duymazdan gelmeyin, dürüst yanıtlar verin.
–Ergenlik ile seks konularını tek bir başlık altında konuşmamanız da faydalı olacaktır; her birini ayrı ayrı konuşun.
–Eğer ki bir davranışın neden yapılmaması gerektiğini sakin ve mantıklı bir şekilde kendinize izah edemiyorsanız, çocuğunuzu da ikna etmeniz çok güç olacaktır. Bağırıp çağırmak veya öfkelenmek, çocuğunuzun davranıştan uzaklaşmasından ziyade, onun suçluluk hissetmesine ve daha gizlice yapmasına neden olabilir.
13+ Yaşlar: Sevgiliyle “Çıkma”, İlk Korkular ve “Büyük Seks Konuşması”
Bu yaştaki çocuklarınız seksin tüm detaylarını biliyor olacaklar. Artık işin “leyleklerin getirmesi” gibi çocuk hikayeleriyle alakası olmadığını da gayet iyi biliyorlar. Dolayısıyla konuyu yumuşatmaya çalışmanızın pek bir anlamı yok. Ne var ki, çocuklarınız muhtemelen Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar (CYBH), erken hamilelik, sevgili tecavüzleri ve birçok diğer zorlu konudan bihaber olacak. ABD gibi ülkelerde çocukların %33’ü 16 yaşından önce seks yapmaktadır. Türkiye’de ise, 2010 yılı itibariyle, 15-24 yaş arası kişilerin cinsel ilişki yaşama oranı %42.8’dir. Tüm Dünya’da olduğu gibi, Türkiye’de de cinsel ilişkiye girme yaşı yıldan yıla düşmektedir. Neyse ki, çocuk yaşta hamilelik oranları da eğitim düzeylerinin artması ve teknoloji sayesinde bilgiye ulaşmanın kolaylaşması gibi nedenlerle hem Dünya’da, hem de Türkiye’de düşmektedir. Tüm Dünya’da ergenlik çağında (15-19 yaş arasında) hamilelik oranı 1960’ta %8.7 oranından, 2015 yılı itibariyle %0.44’e düşmüştür. 2008 yılında Türkiye’deki ergen kızların %6’sı hamile kalmış, %4’ü doğurmuştur.
Yazının aralarından parçalar alarak topladığımız, çocuklarla cinsellik hakkında konuşmak hakkında daha fazlasını okumak aşağıdaki link’e bakabilirsiniz.
